دی اتیلن گلایکول چیست؟ خواص و کاربردهای آن
دی اتیلن گلایکول یک مایع بی رنگ، بافراریت پایین، ویسکوزیته کم و جاذب رطوبت است. در شرایط عادی بوی مشخصی ندارد. با این حال در غلظت بالا ممکن است بوی کمی شیرین بدهد. گروه های هیدروکسیل روی گلایکول تحت تاثیر شیمی الکل ها قرار می گیرند و فرصت هایی را برای تولید طیف گسترده ای از مشتقات فراهم می کنند.
هیدروکسیل ها را می توان به آلدهیدها، آلکیل هالیدها، آمین ها، آزیدها، اسیدهای کربوکسیلیک، اترها، مرکاپتان ها، استرهای نیترات، نیتریل ها، استرهای نیتریت، استرهای آلی، پراکسیدها، استرهای فسفات و استرهای سولفات تبدیل کرد. به دلیل وزن مولکولی بالاتر، دی اتیلن گلیکول به طور قابل توجهی کمتر از اتیلن گلیکول فرارتر است و به اندازه کافی در کاربردهای تخصصی آن تفاوت وجود دارد. واکنش پذیری و انحلال پذیری دی اتیلن گلایکول مبنای بسیاری از کاربردهای آن است.
فهرست مطالب
خواص فیزیکی و شیمیایی دی اتیلن گلایکول
دی اتیلن گلایکول یکی از چندین دیول (هیدروکربن حاوی دو گروه الکل ) است.
- نام شیمیایی: (2-هیدروکسی اتوکسی)اتان-2-اول
- نامهای دیگر: اتیلن دی گلیکول، دی گلیکول، 2،2′-اکسی بی اتانول، دی هیدروکسی دی اتیل اتر
- فرمول مولکول: C4H10O3
- جرم مولی: 106.12 گرم در مول
- ظاهر: مایع بی رنگ
- تراکم: 1.118 گرم در میلی لیتر
- نقطه ذوب: 10.45 – درجه سانتی گراد
- نقطه جوش: 244- 245 درجه سانتی گراد
این ترکیب آلی با آب و حلال های آلی قطبی مانند الکل ها و اترها قابل اختلاط است .
با اکسیدان های قوی به شدت واکنش نشان می دهد. این باعث ایجاد خطر آتش سوزی و انفجار می شود
کاربردهای دی اتیلن گلایکول
ایمن ماده در طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی استفاده می شود. برخی از این موارد عبارتند از:
- برای تولید تنباکو و محصولات تنباکو (مانند مواد افزودنی، مرطوب کننده ها و جوهرها)
- برای تولید دود، مه و مه مصنوعی
- به عنوان یک عنصر در سوخت برای گرم کردن غذاها و گرم کردن فضاهای بسته
- در سیستم های اسپرینکلر اطفاء حریق
- برای ساخت مهمات
- تولید یخ زدا برای استفاده در معابر و پیاده روها
- به عنوان جزئی از سیالات انتقال حرارت در سیستم ها
مانند اتیلن گلیکول، محلولی از دی اتیلن گلایکول و آب به عنوان خنک کننده استفاده می شود،هم نقطه انجماد محلول را کاهش می دهد و هم نقطه جوش آن را بالا می برد و آن را برای آب و هوای گرم مناسب تر می کند.
این ماده یک بلوک ساختمانی در سنتز آلی است و یک حلال برای نیتروسلولز، رزین، رنگ، روغن و سایر ترکیبات آلی است و همچنین یک مرطوب کننده برای چوب پنبه، جوهر چاپ و چسب است. همچنین می توان آن را در برخی از مایعات هیدرولیک و مایعات ترمز استفاده کرد.
دی اتیلن گلیکول همچنین به طور غیرقانونی به عنوان گلیسیرین تقلبی در برخی کشورها استفاده می شود و در سطح بین المللی به عنوان جزئی از شربت سرفه و خمیر دندان فروخته می شود. به عنوان یک عامل آبگیری برای گاز طبیعی استفاده می شود. ماده اولیه برای تولید نرم کننده ها و رزین های پلی استر؛ یک حلال در رنگرزی و چاپ پارچه؛ ترکیبی از سیالات هیدرولیک، نرم کننده برای کاغذ، چوب پنبه و اسفنج های مصنوعی؛ یک حلال در جوهرهای چاپ ماده خام برای تولید استرها که به عنوان امولسیفایر، دمولسیفایر و روان کننده استفاده می شود و یک حلال انتخابی برای ترکیبات آروماتیک ها در پالایش نفت است.
دی اتیلن گلایکول به عنوان حلال در تولید مواد شیمیایی صنعتی استفاده می شود. این ماده به دلیل سازگاری با سایر مواد شیمیایی به عنوان یک واسطه شیمیایی ترجیح داده می شود. در بخش داروسازی و مراقبت های شخصی به نام در اتیلن گلایکول مونو نامیده می شود و عمدتا در فرمولاسیون های درمان پوست به شکل کرم یا ژل موضعی استفاده می شود.
دی اتیلن گلیکول زمانی که با خلوص 99.9 درصد استفاده شود یک حلال ایمن برای استفاده در محصولات آرایشی است که حتی می توان گفت دارای خواص درمانی برای پوست نیز می باشد. این محصول در محصولات درمان آکنه ولک و اسکارها به دلیل خواص فوق العاده حلال کنندگی و افزایش کارایی اهمیت ویژه ای دارد.
ایمنی دی اتیلن گلایکول
مصرف دی اتیلن گلیکول در خمیردندان می تواند در برخی افراد به ویژه کودکان خردسال و مبتلایان به بیماری های کبدی یا کلیوی آسیب ایجاد کند. استفاده از آن در دوزهای بالا در داروها با تعدادی مرگ و میر مرتبط است. علائم مرتبط با مصرف این ترکیب شامل تهوع، استفراغ، سردرد ،بی حالی، ضعف، بی‌اشتهایی، علائم شدید گوارشی است. قرار گرفتن در معرض شدید می تواند منجر به اختلالات کبدی، خونی و کلیوی، تشنج و کما شود.
